BHP i prawo pracy: Przekroczenie NDN a praca w nadgodzinach

Pracodawca, u którego na stanowiskach pracy
występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych natężeń, nie
może zatrudniać na tych stanowiskach pracowników w godzinach
nadliczbowych, z wyjątkiem przypadków, w których zachodzi
konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub
zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia
awarii.

Uzasadnienie

Stosownie do art. 227 § 1 pkt 2 k.p. pracodawca
jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym
i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności
przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników
szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych
badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.

Na podstawie art. 228 § 3 k.p. Minister Pracy i
Polityki Społecznej w dniu 29 listopada 2002 r. wydał
rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i
natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
(Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z późn. zm.) – dalej r.n.d.s.,
określające wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) i
natężeń (NDN) i dla poszczególnych czynników szkodliwych dla
zdrowia. Wykaz zawarty w r.n.d.s. jest źródłem wiedzy dla
pracodawców na temat rodzajów czynników szkodliwych, występujących
w środowisku pracy, które to czynniki powinni wskazywać w celu
ustalenia ich normatywów przez uprawnione laboratoria. Ponadto jest
on dla nich także podstawą do porównania wyników ustalonych w
zakładzie pracy z prawnie wiążącymi normatywami higienicznymi.
Takie porównanie służy następnie podejmowaniu stosownych działań
profilaktycznych, a jednym z nich jest właśnie ograniczenie czasu
narażenia pracownika w ciągu zmiany roboczej.

Pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na
których występują przekroczenia NDS i NDN czynników szkodliwych
dla zdrowia, dotyczą szczególne regulacje czasu pracy.

W myśl art. 148 pkt 1 k.p. w systemach i rozkładach
czasu pracy takich jak: równoważny czas pracy (art. 135-137 k.p.),
pracy w ruchu ciągłym i prac, które nie mogą być wstrzymane ze
względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności
(art. 138 k.p.), a także systemów skróconego tygodnia pracy (art.
143 k.p.) oraz pracy weekendowo-świątecznej (art. 144 k.p.), czas
pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których
występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub
natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia nie może przekraczać
8 godzin. W takim przypadku pracownik zachowuje prawo do
wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z
tego powodu wymiaru jego czasu pracy.

Ponadto, zgodnie z art. 151 § 2 k.p., pracodawca
nie może zatrudniać pracowników w godzinach nadliczbowych w
przypadku, gdy na ich stanowiskach pracy występują przekroczenia
NDS lub NDN czynników szkodliwych dla zdrowia. Przepis ten nie
dotyczy jedynie przypadków, w których występuje konieczność
prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia
ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Data publikacji: 31
października 2013 r.