Prezes Związku Rzemiosła Polskiego zwrócił się do Pana Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o zainicjowanie prac nad projektem nowelizacji ustawy – Prawo zamówień publicznych, która zapoczątkowałaby realizację przedstawionych wniosków.
Projekt nowelizacji zawiera min. propozycje regulacji wykraczające poza implementację dyrektywy obronnej i do tej części zgłaszamy następujące uwagi:
1. Do zmiany 10) dot. nowego art. 31a-31c
Przepis dopuszcza posługiwanie się przez zamawiających dialogiem technicznym, co powinno zdaniem UZP wspierać innowacyjność poprzez zamówienia. W ocenie ZRP kryterium innowacyjności może okazać się fikcją, gdyż o innowacyjności rozwiązań decyduje przede wszystkim zawartość projektu skierowanego przez inwestora do realizacji.
2. Do zmiany 11) dot. zmian w art. 51 ust.2, art. 57 ust.3 i art. 60d ust.3
Wprowadzenie dodatkowego ale dość nieprecyzyjnego kryterium zaproszenia do przetargu („wykonawcy, którzy w największym stopniu spełniają warunki udziału w postępowaniu”) może stanowić dla wykonawców inspirację do zachowań korupcyjnych. Ułatwi też porozumiewanie się oferentów, co może skutkować wzrostem cen w zamówieniach.
Niezależnie od powyższych uwag ZRP zgłasza dodatkowe propozycje zmian w prawie zamówień publicznych, które poprawiłyby sytuację mikro i małych przedsiębiorstw ubiegających się o zamówienia publiczne.
1) Zmiana art. 25 ust.1 pkt.1 i art. 154 pkt. 5a ustawy o możliwości bezwzględnego wykluczenia wykonawcy z rynku zamówień publicznych z powodu wyrządzenia szkody, jeśli została ona stwierdzona orzeczeniem sądu, co skutkuje zamieszczeniem wykonawcy w wykazie wykluczonych wykonawców
W naszej opinii ta dotkliwa sankcja powinna objąć tylko tych wykonawców, którzy wyrządzili szkodę zamawiającemu w rozmiarach wskazujących na poważne uchybienia w staranności wykonania zamówienia a nie wszystkich przypadków potwierdzonych wyrokami sądowymi. Uważamy, że takim progiem granicznym, który nie będzie skutkował wykluczeniem wykonawcy z rynku zamówień publicznych mogłoby być na przykład 5% wartości umowy. Podobne rozwiązanie ustawa przewiduje w przypadku sporów między wykonawcami i zamawiającymi nie rozstrzygniętych orzeczeniami sądu.
Zdaniem Związku Rzemiosła Polskiego obecny przepis jest zbyt ogólny, tak że narusza zasadę proporcjonalności ponoszonej odpowiedzialności. Z postępowania o udzielenie zamówień publicznych może zostać wyłączony wykonawca z przypisaną do zwrotu niewielką kwotą i wykonawca z wielomilionowym odszkodowaniem na rzecz zamawiającego. Sankcja polegająca na wykluczeniu z przetargów przez trzy lata – dla obydwu grup wykonawców jest jednakowa. Trzeba też zaznaczyć, że w sytuacji gdy kwota sporna jest małej wartości, to wykonawca nie ma prawa odwołać się od wyroku sądowego. Podczas gdy wykonawca z wyższą kwotą sporu może złożyć odwołanie. Zwłaszcza, że kwota sporna nie zawsze musi wynikać z nienależytego wykonania zamówienia. Zdarza się, że możliwość nałożenia tak dotkliwej kary na wykonawcę jest bezzasadnie wykorzystywana przez zleceniodawców. Brak staranności w wykonaniu zamówienia wynika często z subiektywnej oceny zamawiającego i może być wykorzystana przez zamawiających do pochopnej eliminacji przedsiębiorców z rynku zamówień.
Problem ten może się pojawić w sposób szczególnie dotkliwy w przypadku spółdzielni rzemieślniczych, zrzeszających firmy budowlane osób fizycznych i działających jako nietypowe konsorcja, m.in. na rynku zamówień publicznych. Spółdzielnia pełni rolę generalnego wykonawcy wobec zamawiającego ale nie zdarza się, żeby wszyscy jej członkowie byli wykonawcami jednego zamówienia. Wówczas w sytuacji, kiedy choćby jeden z członków wykona nienależycie zamówienie – konsekwencje poniosą wszyscy jej członkowie, dla których ta sama spółdzielnia pełni rolę generalnego wykonawcy. Związkowi Rzemiosła znany jest przykład spółdzielni rzemieślniczej zrzeszającej 100 firm budowlanych, które zostały pozbawione dostępu do rynku zamówień publicznych na okres trzech lat tylko z powodu drobnego zaniedbania (kwota sporu wyniosła ok. 10 tys. zł) spowodowanego przez jednego przedsiębiorcę zrzeszonego w spółdzielni.
Należy też zwrócić uwagę, że skutki wpisu na listę wykluczonych z zamówień – wykonawcy będą ponosić nawet po wykreśleniu z omawianego rejestru, bowiem z powodu wpisu, nie mogą się powoływać na historię swojej działalności na rynku zamówień z okresu sprzed umieszczeniem ich w wykazie wykluczonych wykonawców.
2) Ograniczenie stosowania skomplikowanych procedur pzp
Proponujemy rozwiązania, które wyłączyłyby część mikroprzedsiębiorstw ze skomplikowanych procedur ustalonych dla dostaw i usług objętych prawem zamówień publicznych. Chodzi nam o zmianę artykułu 4 pkt.8 pzp, ustalającego kwotę graniczną, od której należy stosować przepisy prawa zamówień publicznych. Postulujemy podwyższenie tej kwoty z 14 tys. euro do 30 tys. euro. Ostatnia nowela progu pzp miała miejsce 5 lat temu i choćby z powodu inflacji kwota ta znacznie odbiega od pierwotnie ustalonej wartości zamówień. Zdaniem Związku Rzemiosła Polskiego utrzymywanie na nie zmienionym poziomie progu zamówień udzielanych w oparciu o prawo zamówień publicznych będzie skutkowało dalszym zmniejszaniem realnego wolumenu zleceń dla mikro i małych przedsiębiorstw, szczególnie w zakresie usług i robót budowlanych. Ustalenie wyższej kwoty progu zamówień publicznych stworzyłoby możliwość małym zakładom rzemieślniczym na zdobywanie zleceń lokalnych na niewielkie roboty budowlane, bez potrzeby stosowania całej procedury związanej z zamówieniami. Znacznie obniżyłoby to koszty realizacji wielu drobnych zamówień.
3) Wprowadzenie warunku potencjału kadrowo-technicznego
Skomplikowane procedury przetargowe skutkują tym, że przetargi wygrywają najczęściej firmy, tzw. „teczkowe”, nie posiadające wprawdzie zaplecza techniczno-kadrowego do realizacji zamówienia ale za to dobrze radzące sobie z obsługą prawną trudnych procedur przetargowych Z założenia nie zamierzają one realizować zlecenia, od początku planują zlecić je podwykonawcy. Jest to kolejny powód eliminujący z przetargów drobnych wykonawców. Wnioskujemy zatem o wprowadzenie takich zmian, które prowadziłyby z jednej strony do uproszczenia procedur przetargowych, szczególnie dla mniejszych wartościowo zamówień, ale przede wszystkim do wprowadzenia wymogu posiadania przez wykonawcę potencjału kadrowo-technicznego gwarantującego realizację zamówienia.
4) Odejście od powszechnie stosowanego w praktyce kryterium „najniższej ceny”
Zdaniem ZRP obowiązujące prawo zamówień publicznych ma również negatywne oddziaływanie na dochody budżetu państwa, w tym na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych oraz stan krajowego rynku pracy. Negatywny wpływ ustawy pzp widoczny jest szczególnie w obszarze obejmującym usługi i roboty budowlane. Uważamy, że kryterium najniższej ceny, będące obecnie najczęściej stosowanym elementem wyboru najkorzystniejszej oferty przez zamawiających, jest rozwiązaniem oderwanym od realiów społeczno-gospodarczych, w tym od sytuacji na rynku pracy. Powszechne stosowanie tego kryterium prowadzi do patologii w obszarze rynku pracy, wspierając szarą strefę wpływa także na sytuację Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przyjmowanie ceny, jako podstawowego kryterium wyboru w zleceniach na usługi i roboty budowlane prowadzi do drastycznego wymuszania redukcji kosztów, w tym przede wszystkim wydatków na bhp, narzutów na koszty pracy oraz niezbędne koszty funkcjonowania przedsiębiorstwa. Uważamy zatem, że konieczne jest uwzględnienie w prawie zamówień publicznych powszechności stosowania problemów ochrony pracy oraz obligatoryjnego informowania zamawiającego o strukturze rzeczowej i zasadach obliczania stawki kalkulacyjnej robocizny przyjmowanej do ustalenia ceny oferenta.
Źródło:Związek Rzemiosła Polskiego
